ปัจจุบันยังไม่มีวิธีการรักษาภาวะสมองเสื่อมให้หายขาด แต่การรักษาที่มีอยู่มีเป้าหมายสำคัญเพื่อช่วยชะลอความเสื่อมของสมอง บรรเทาอาการ และช่วยให้ผู้ป่วยมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้นให้นานที่สุดเท่าที่จะเป็นไปได้ โดยทั่วไป การรักษาจะประกอบด้วยการรักษาด้วยยาและการรักษาที่ไม่ใช้ยาควบคู่กันไป
แพทย์จะพิจารณาการใช้ยาเพื่อช่วยจัดการกับอาการต่างๆ ยาที่ใช้ส่วนใหญ่มีเป้าหมายเพื่อเพิ่มสารสื่อประสาทในสมองที่ลดลง ซึ่งอาจช่วยให้อาการด้านความจำและการคิดดีขึ้นได้ชั่วคราว ยาที่นิยมใช้ได้แก่:
กลุ่มยา Cholinesterase Inhibitors: เช่น Donepezil, Rivastigmine, และ Galantamine ยาเหล่านี้ช่วยเพิ่มระดับสารสื่อประสาท acetylcholine ในสมอง ซึ่งอาจช่วยชะลออาการด้านความจำและความคิดในผู้ป่วยอัลไซเมอร์ระยะอ่อนถึงปานกลาง
กลุ่มยา NMDA Receptor Antagonists: เช่น Memantine ยาชนิดนี้ทำงานต่างจากกลุ่มแรกและมักใช้กับผู้ป่วยอัลไซเมอร์ระยะปานกลางถึงรุนแรง โดยช่วยปรับสมดุลของสารสื่อประสาท glutamate ในสมอง
นอกจากนี้ แพทย์อาจพิจารณาให้ยาเพื่อรักษาอาการร่วมอื่นๆ เช่น ภาวะซึมเศร้า วิตกกังวล หรือพฤติกรรมก้าวร้าว หากอาการเหล่านั้นส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตประจำวันของผู้ป่วย
การดูแลที่ไม่ใช้ยาเป็นส่วนสำคัญอย่างยิ่งในการจัดการกับภาวะสมองเสื่อม เพราะช่วยให้ผู้ป่วยรู้สึกมั่นคง ปลอดภัย และมีส่วนร่วมในกิจกรรมต่างๆ ได้มากขึ้น การดูแลในกลุ่มนี้เน้นที่การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมและสิ่งแวดล้อมให้เหมาะสม
การกระตุ้นสมอง (Cognitive Stimulation): ชวนทำกิจกรรมที่ช่วยให้สมองได้ทำงาน เช่น การอ่านหนังสือ เล่นเกมต่อภาพ ฟังเพลง หรือทำกิจกรรมที่ผู้ป่วยเคยชอบ
การออกกำลังกาย: การออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ เช่น การเดินเบาๆ หรือการทำกายภาพบำบัด ช่วยให้สุขภาพกายแข็งแรง ลดความเสี่ยงในการเกิดภาวะซึมเศร้า และช่วยให้การนอนหลับดีขึ้น
การปรับสิ่งแวดล้อม: จัดบ้านให้ปลอดภัยและเอื้อต่อการใช้ชีวิตของผู้ป่วย เช่น ติดตั้งราวจับ จัดแสงสว่างให้เพียงพอ และลดสิ่งของที่อาจทำให้เกิดอุบัติเหตุ
การจัดการพฤติกรรม: ทำความเข้าใจสาเหตุของพฤติกรรมที่ผิดปกติ เช่น ความสับสน ความกระสับกระส่าย หรือการเดินเตร่ จากนั้นจึงหาทางรับมืออย่างเหมาะสม เช่น การเบี่ยงเบนความสนใจ หรือการกำหนดกิจวัตรประจำวันให้ชัดเจน
การสร้างความสัมพันธ์ทางสังคม: การได้พบปะพูดคุยกับเพื่อนหรือครอบครัวเป็นประจำช่วยให้ผู้ป่วยรู้สึกมีคุณค่าและไม่โดดเดี่ยว
ข้อควรจำ: ข้อมูลที่นำเสนอข้างต้นมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ความรู้เบื้องต้นเท่านั้น การรักษาภาวะสมองเสื่อมควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเสมอ ห้ามซื้อยามาใช้เองหรือปรับขนาดยาโดยไม่ได้รับคำแนะนำจากแพทย์